English
Trong xu hướng bảo quản hiện đại, việc ứng dụng công nghệ tiên tiến để duy trì chất lượng sản phẩm đang ngày càng được chú trọng. Trong đó, công nghệ nitơ lỏng nổi bật nhờ khả năng làm lạnh nhanh, hạn chế oxy hóa và giữ nguyên đặc tính sản phẩm. Vì sao doanh nghiệp nên quan tâm đến máy phun nitơ lỏng? Hãy cùng Huỳnh Long tìm câu trả lời qua bài viết dưới đây nhé!
Giới thiệu về công nghệ bảo quản bằng nitơ lỏng
Nitơ lỏng là gì?
Nitơ lỏng là trạng thái lỏng của khí nitơ, được hóa lỏng ở nhiệt độ cực thấp, khoảng -196°C. Đây là một chất không màu, không mùi, không độc và hoàn toàn trơ về mặt hóa học, nên rất an toàn khi sử dụng trong lĩnh vực thực phẩm.
Lịch sử ứng dụng nitơ lỏng trong ngành thực phẩm
Công nghệ bảo quản bằng nitơ lỏng bắt đầu được nghiên cứu và ứng dụng tại Châu Âu và Mỹ từ những năm 1970. Ban đầu, nitơ lỏng chủ yếu được dùng trong quá trình cấp đông nhanh, giúp giữ nguyên hương vị và cấu trúc của thực phẩm sau khi rã đông. Sau đó, công nghệ này được mở rộng sang đóng gói khí trơ, nhằm kéo dài thời gian bảo quản mà không cần dùng đến chất bảo quản hóa học.
Tại sao nitơ lỏng là lựa chọn ưu việt?
- An toàn thực phẩm: Nitơ lỏng không gây ra bất kỳ phản ứng hóa học nào với thực phẩm, không làm biến đổi màu sắc, mùi vị hay dinh dưỡng.
- Thân thiện với môi trường: Đây là chất không độc, không để lại tồn dư trong sản phẩm sau khi sử dụng, hoàn toàn không ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và môi trường.
- Giảm tổn thất sau chế biến: Nhờ khả năng cấp đông siêu nhanh, nitơ lỏng giúp hạn chế tối đa sự mất nước, mất chất dinh dưỡng, giúp thực phẩm giữ được chất lượng gần như nguyên vẹn.
Vai trò của nitơ lỏng trong bảo quản thực phẩm
Giảm oxy hóa – Kéo dài thời gian sử dụng
Quá trình oxy hóa là một trong những nguyên nhân chính khiến thực phẩm nhanh bị hỏng. Khi tiếp xúc với oxy trong không khí, các thành phần như chất béo và vitamin trong thực phẩm có thể bị phân hủy, gây ra mùi hôi, mất dinh dưỡng và thay đổi màu sắc.
Để ngăn chặn quá trình này, nitơ lỏng được sử dụng như một giải pháp hiệu quả. Với đặc tính trơ và nhiệt độ cực thấp, nitơ lỏng giúp đẩy khí oxy ra khỏi bao bì sản phẩm, tạo ra một môi trường kín, gần như không có oxy. Nhờ đó, thực phẩm được bảo vệ tốt hơn khỏi quá trình oxy hóa, từ đó kéo dài thời gian sử dụng.
Duy trì độ tươi ngon cho sản phẩm
Không chỉ giúp bảo quản lâu hơn, nitơ lỏng còn có khả năng giữ nguyên màu sắc, hương vị và kết cấu của thực phẩm. Khác với các phương pháp bảo quản truyền thống có thể làm thực phẩm bị biến đổi về cảm quan, việc sử dụng nitơ lỏng đảm bảo thực phẩm vẫn giữ được sự tươi ngon như ban đầu.
Phương pháp này được ứng dụng rộng rãi trong bảo quản các loại thực phẩm dễ hỏng như thịt, cá, sữa và đồ uống, đặc biệt là những sản phẩm yêu cầu cao về chất lượng sau bảo quản.
Hạn chế sử dụng hóa chất bảo quản
Một lợi ích đáng chú ý khác của nitơ lỏng là giúp giảm thiểu hoặc loại bỏ nhu cầu sử dụng các loại hóa chất bảo quản. Điều này không chỉ an toàn hơn cho sức khỏe người tiêu dùng mà còn phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại, hướng đến sản phẩm “organic”, “clean label” và thân thiện với môi trường.
Bằng cách sử dụng nitơ lỏng trong quy trình bảo quản, các nhà sản xuất có thể tạo ra sản phẩm sạch hơn, tự nhiên hơn, đồng thời vẫn đảm bảo thời gian sử dụng dài và chất lượng cao.
Máy phun nitơ lỏng là gì và hoạt động như thế nào?
Máy phun nitơ lỏng là thiết bị được sử dụng trong ngành đóng gói để phun một lượng nhỏ nitơ lỏng vào bao bì sản phẩm trước khi đóng kín. Quá trình này giúp bảo quản thực phẩm, đồ uống hay dược phẩm tốt hơn bằng cách loại bỏ oxy là tác nhân gây hỏng hóc, oxy hóa.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động
Cấu tạo chính của máy gồm có:
- Vòi phun: Bộ phận đưa nitơ lỏng vào bao bì một cách chính xác và đúng thời điểm.
- Bồn chứa: Dùng để lưu trữ nitơ lỏng ở nhiệt độ rất thấp trước khi được phun ra.
- Cảm biến: Cảm biến giúp máy xác định đúng vị trí và thời điểm để phun nitơ, đảm bảo tính chính xác và đồng đều.
Khi bao bì di chuyển đến vị trí đặt máy phun, cảm biến sẽ phát hiện và kích hoạt vòi phun. Máy sẽ phun một xung ngắn nitơ lỏng vào bên trong bao bì. Khi nitơ bay hơi, nó tạo ra áp suất nhẹ và đẩy bớt không khí ra ngoài. Sau đó, bao bì sẽ được đóng kín lại, tạo ra môi trường khí trơ bảo quản sản phẩm hiệu quả hơn.
Các loại máy phun nitơ lỏng phổ biến hiện nay
Theo mức độ tự động hóa:
- Máy tự động: Hoạt động liên tục, thường tích hợp trong dây chuyền sản xuất hiện đại.
- Máy bán tự động: Cần thao tác thủ công một phần, phù hợp với các cơ sở sản xuất quy mô nhỏ.
- Máy tích hợp dây chuyền: Thiết kế chuyên biệt để đồng bộ với hệ thống đóng gói tự động.
Theo công suất và kích thước:
- Máy mini, để bàn: Dành cho các phòng thí nghiệm hoặc sản xuất thử nghiệm.
- Máy công suất lớn: Dùng trong các nhà máy lớn, đáp ứng nhu cầu phun nitơ liên tục, tốc độ cao.
Lợi ích nổi bật khi sử dụng máy phun nitơ lỏng
- Tăng tuổi thọ sản phẩm: Loại bỏ oxy là nguyên nhân chính khiến thực phẩm bị hỏng, giúp kéo dài thời gian sử dụng mà không cần chất bảo quản.
- Giảm chi phí bảo quản/lưu kho: Sản phẩm được bảo quản tốt hơn ở điều kiện thường, giảm phụ thuộc vào kho lạnh hoặc điều kiện đặc biệt.
- Nâng cao hình ảnh thương hiệu: Bao bì căng phồng đẹp mắt nhờ áp suất từ khí nitơ, tạo cảm giác sản phẩm mới và chất lượng cao trong mắt người tiêu dùng.
Ứng dụng thực tế của máy phun nitơ lỏng trong sản xuất
Ứng dụng trong ngành đóng gói thực phẩm và đồ uống
Máy phun nitơ lỏng được ứng dụng rộng rãi trong dây chuyền đóng chai nước và nước trái cây nhằm loại bỏ oxy, ngăn ngừa quá trình oxy hóa làm giảm chất lượng sản phẩm. Với các loại bao bì chứa snack, cà phê hoặc thực phẩm chế biến sẵn, việc sử dụng nitơ lỏng giúp kéo dài thời gian bảo quản, giữ được hương vị và độ tươi ngon của sản phẩm. Nhờ đó, nhà sản xuất có thể nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm khi đến tay người tiêu dùng
Ứng dụng trong ngành dược phẩm và mỹ phẩm
Trong ngành dược phẩm và mỹ phẩm, nitơ lỏng được sử dụng để bảo vệ sản phẩm khỏi quá trình oxy hóa. Ngoài ra, việc phun nitơ lỏng trong điều kiện vô trùng giúp ổn định hoạt chất và kéo dài thời hạn sử dụng của sản phẩm mà không cần sử dụng chất bảo quản gây hại.
Ứng dụng với chai PET và bao bì kín khí
Khi áp dụng với chai PET và các loại bao bì kín khí, máy phun nitơ lỏng giúp tăng độ cứng thành chai nhờ quá trình nở khí, từ đó giảm nguy cơ méo mó khi vận chuyển. Điều này không chỉ nâng cao tính ổn định của bao bì mà còn giúp cải thiện khả năng trưng bày sản phẩm tại điểm bán. Nhờ đó, sản phẩm giữ được hình thức bắt mắt và chuyên nghiệp, tạo ấn tượng tốt với người tiêu dùng.
Hướng dẫn sử dụng máy phun nitơ lỏng an toàn và hiệu quả
Quy trình vận hành tiêu chuẩn
- Kiểm tra các thiết bị, đảm bảo máy móc hoạt động tốt. Kiểm tra nguồn cung cấp nitơ lỏng và đảm bảo hệ thống kết nối không bị rò rỉ.
- Bật máy và điều chỉnh các thông số nhiệt độ, áp suất theo yêu cầu sản xuất. Đảm bảo lưu lượng nitơ lỏng được phân phối đồng đều qua các vòi phun.
- Tắt máy, xả hết nitơ lỏng còn lại trong hệ thống và vệ sinh thiết bị sau mỗi ca làm việc.
Yêu cầu về nhiệt độ và áp suất:
- Điều chỉnh nhiệt độ máy phun nitơ lỏng ở mức an toàn, không quá thấp để tránh hư hại thiết bị.
- Đảm bảo áp suất trong hệ thống luôn ổn định và nằm trong phạm vi cho phép của nhà sản xuất.
Những lưu ý về an toàn khi vận hành
- Luôn đeo găng tay, kính bảo vệ và bộ đồ bảo hộ khi vận hành máy. Điều này giúp bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ tiếp xúc với nitơ lỏng, có thể gây bỏng lạnh.
- Nitơ lỏng có nhiệt độ cực thấp, có thể gây bỏng lạnh nghiêm trọng. Tuyệt đối không để nitơ lỏng tiếp xúc trực tiếp với da hoặc mắt.
- Trong trường hợp rò rỉ nitơ lỏng, ngay lập tức ngừng vận hành và thông báo cho bộ phận kỹ thuật. Di chuyển người ra khỏi khu vực có nguy cơ ngạt khí, mở cửa sổ và cửa thoát khí nếu cần.
Cách bảo trì, bảo dưỡng định kỳ
- Thường xuyên kiểm tra vòi phun và đường ống để phát hiện các dấu hiệu rò rỉ hoặc tắc nghẽn. Vệ sinh định kỳ các bộ phận này để đảm bảo hiệu suất phun.
- Thiết lập lịch bảo dưỡng định kỳ theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Kiểm tra các bộ phận quan trọng như van, bơm, hệ thống điện và các thiết bị liên quan để duy trì sự ổn định trong quá trình sản xuất.
Tiêu chí lựa chọn máy phun nitơ lỏng phù hợp với doanh nghiệp
Các yếu tố cần cân nhắc (quy mô, chi phí, tính năng)
Đầu tiên, công suất của máy phun nitơ lỏng cần phù hợp với quy mô sản xuất của doanh nghiệp. Máy có công suất quá lớn hoặc quá nhỏ so với yêu cầu sản xuất sẽ gây lãng phí năng lượng hoặc không đáp ứng đủ nhu cầu, ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất. Bên cạnh đó, máy cần dễ vận hành và tích hợp với dây chuyền sản xuất hiện có, giúp tối ưu hóa quy trình và giảm thiểu thời gian đào tạo nhân sự mới.
Những thương hiệu và nhà cung cấp uy tín tại Việt Nam
Khi chọn mua máy phun nitơ lỏng, việc lựa chọn các thương hiệu và nhà cung cấp uy tín là rất quan trọng. Một số tên tuổi tiêu biểu trong ngành như ULVAC, Cryogenics VN, HLD và Ultradoser được đánh giá cao về chất lượng và tính năng sản phẩm.
Ngoài ra, Huỳnh Long là một đơn vị cung cấp thiết bị với dịch vụ kỹ thuật hỗ trợ, giúp khách hàng giải quyết các vấn đề kỹ thuật nhanh chóng và hiệu quả, đảm bảo sự ổn định trong quá trình sản xuất.
So sánh chi phí đầu tư và lợi ích dài hạn
Về chi phí đầu tư, các doanh nghiệp cần tính toán kỹ lưỡng chi phí ban đầu của máy móc và so sánh với lợi ích dài hạn mà máy mang lại. Một yếu tố quan trọng là thời gian hoàn vốn (ROI). Doanh nghiệp cần xác định sau bao lâu sẽ thu hồi được vốn đầu tư ban đầu.
Bên cạnh đó, máy phun nitơ lỏng giúp giảm lãng phí, cải thiện chất lượng sản phẩm và nâng cao hiệu quả sản xuất, từ đó mang lại lợi nhuận cao hơn trong tương lai.
Những câu hỏi thường gặp về máy phun nitơ lỏng
Máy phun nitơ lỏng có phù hợp cho tất cả loại thực phẩm không?
Máy phun nitơ lỏng đặc biệt hiệu quả với các sản phẩm dễ bị oxy hóa như thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống, cà phê, snack, thịt cá,… Tuy nhiên, với một số loại thực phẩm tươi sống cần thở (ví dụ như rau củ), cần đánh giá kỹ trước khi sử dụng để tránh ảnh hưởng đến chất lượng.
Nitơ lỏng có an toàn cho người sử dụng không?
Nitơ lỏng là một chất không độc hại và hoàn toàn không để lại dư lượng trên thực phẩm, vì vậy nó hoàn toàn an toàn cho người sử dụng khi sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, do nitơ lỏng có nhiệt độ rất thấp (khoảng -196 độ C), nếu tiếp xúc trực tiếp với da có thể gây bỏng lạnh.
Để đảm bảo an toàn, người sử dụng cần tuân thủ các quy trình an toàn nghiêm ngặt, bao gồm việc đeo đầy đủ trang bị bảo hộ như găng tay chống lạnh, kính bảo vệ mắt và đồ bảo hộ khác khi làm việc với máy phun nitơ lỏng.
Một máy phun nitơ lỏng có thể dùng cho nhiều loại bao bì không?
Các máy phun nitơ lỏng hiện đại được thiết kế với tính linh hoạt cao, có thể điều chỉnh được lưu lượng và thời gian phun để phù hợp với các loại bao bì khác nhau, từ chai PET, lon, túi kín khí cho đến bao bì chân không.
Điều này giúp máy có thể phục vụ nhiều loại sản phẩm khác nhau, từ các loại thực phẩm dạng lỏng, bột đến các thực phẩm dạng rắn, đảm bảo quy trình đóng gói hiệu quả mà không gây lãng phí hoặc làm hỏng bao bì. Các tính năng điều chỉnh này cũng giúp kiểm soát chính xác lượng khí được phun vào bên trong bao bì, duy trì chất lượng của thực phẩm.
Cần bảo trì máy bao lâu một lần?
Tần suất bảo trì máy phun nitơ lỏng phụ thuộc vào mức độ sử dụng của máy. Đối với những cơ sở sử dụng máy với tần suất cao (hàng ngày hoặc nhiều lần trong ngày), việc bảo trì nên được thực hiện định kỳ mỗi 3 tháng.
Còn đối với các cơ sở sử dụng máy ít thường xuyên, bảo trì định kỳ mỗi 6 tháng là hợp lý. Trong quá trình bảo trì, cần kiểm tra các bộ phận quan trọng như vòi phun, bộ lọc và hệ thống an toàn của máy để đảm bảo máy hoạt động ổn định, không bị tắc nghẽn và không xảy ra sự cố trong quá trình sử dụng.
Có thể sử dụng nitơ lỏng thay thế hoàn toàn CO2 trong đóng gói không?
Trong nhiều trường hợp, nitơ lỏng có thể thay thế CO2 để tạo khí trơ trong bao bì. Tuy nhiên, mỗi loại khí có những đặc tính riêng, chẳng hạn như CO2 giúp điều chỉnh độ pH và ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn có hại, trong khi nitơ lỏng chủ yếu chỉ có tác dụng ngăn ngừa oxy hóa và làm chậm quá trình hư hỏng thực phẩm.
Do đó, việc thay thế CO2 bằng nitơ lỏng cần phải được xem xét kỹ lưỡng tùy theo yêu cầu bảo quản cụ thể của sản phẩm và dây chuyền sản xuất, để đảm bảo hiệu quả bảo quản tối ưu.
Xem thêm:
- Ứng dụng của ni tơ lỏng trong ngành sản xuất đồ uống đóng chai
- Dây chuyền chiết rót nước trái cây chai PET gồm những gì?
- Những điều cần biết khi sử dụng hệ thống định lượng nitơ lỏng
Mong rằng với những chia sẻ trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách bảo quản sản phẩm hiệu quả bằng máy phun nitơ lỏng. Bạn cần đầu tư hệ thống máy phun ni tơ lỏng chất lượng, giá cả hợp lý thì hãy liên hệ ngay với Huỳnh Long qua hotline 0961 166 388 nhé!
Theo dõi Fanpage của Huỳnh Long tại đây.
🔰Liên hệ để được hỗ trợ tư vấn, mua hàng:
CÔNG TY CỔ PHẦN THIẾT BỊ CÔNG NGHIỆP HUỲNH LONG
📲: (+84) (28) 3592 6789 / 028 2253 5672 / 0961 166 388
📧: marketing@huynhlong.com.vn
🌐: huynhlong.com.vn
📌: Lô J35, KDC Phú Nhuận, 659 Đỗ Xuân Hợp, P. Phước Long B, TP Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh.
